Еліміздегі көмір қоры шамамен 300 жылға жетеді
Қазақстан көмір өндіру бойынша әлемдегі жетекші елдердің бірі ретінде өз орнын сақтап отыр. Елдегі көмір қоры 25–33 миллиард тонна шамасында, бұл алдағы 200–300 жылға ресурстардың жеткілікті. Бұл туралы «Каспий» тауар биржасының көмір саласының қазіргі жағдайы мен даму перспективаларына арналған жаңа сараптамалық есебінде айтылған, деп хабарлайды Orda.kz.
Көмір Қазақстанның энергетикалық теңгерімінің негізі болып қала береді. Ол бастапқы энергия тұтынудың шамамен 50%-ын және жылу энергиясының 80%-ын қамтамасыз етеді, деп хабарлайды OilGazK арнасының сарапшылары. Көмір саласының елдің ЖІӨ-дегі үлесі 0,7–1,1% болса, жұмыспен қамтудағы үлесі – шамамен 0,5%, бұл 33 мың жұмыс орнына сәйкес келеді. Қайта жаңартылатын энергия көздері (ҚЖЭ) мен көмір химиясының біртіндеп дамуына қарамастан, көмір алдағы 15–20 жылда маңыздылығын сақтап қалады.
Халықаралық энергетика агенттігінің (ХЭА) деректеріне сәйкес, 2024 жылы әлемдік көмір өндіру көлемі рекордтық 9,15 миллиард тоннаға жетті. 2022 жылғы бағаның шарықтауынан кейін жаһандық нарық тұрақтанып келеді: Дүниежүзілік банктің болжамы бойынша, 2025 жылы көмір бағасы 27%-ға төмендеп, тоннасы $100 болады, ал 2026 жылы тағы 5%-ға төмендеп, $95 болады.
Қазақстанда 2024 жылдың қыркүйегінде энергетикаға арналған көмір бағасы өткен жылмен салыстырғанда 9,8%-ға өсіп, тоннасы 17 676 теңгеге жетті. Халық үшін көмірдің бағасы өңірге байланысты 8 мыңнан 26 мың теңгеге дейін ауытқиды. Коммуналдық-тұрмыстық көмір (КТК) әлеуметтік маңызы бар тауар ретінде мемлекеттің ерекше бақылауында тұр.
КТК-ны биржалық сату баға ашықтығын қамтамасыз ететін маңызды механизм болып қалуда. 2025 жылдың алғашқы жартыжылдығында көмірге сұраныс 1,095 миллион тоннаны құраса, ұсыныс – 543 мың тонна, ал жасалған мәмілелер көлемі 290 мың тоннадан асты. Ең жоғары белсенділік қаңтар және сәуір айларында байқалды. Сұраныс (652 мың тонна) пен ұсыныс (252 мың тонна) арасындағы айтарлықтай айырмашылыққа қарамастан, биржалық тетіктер нарық қатысушыларының сеніміне ие болып отыр.
Саланы әрі қарай дамыту үшін КТК көлеміне бақылауды күшейту, сауда механизмдерін жетілдіру және алгоритмдік сауда роботтарына қарсы күресті күшейту қажет. Бұл шаралар нарықты тұрақтандыруға және халық үшін көмірдің қолжетімділігін қамтамасыз етуге септігін тигізеді.
Фото: gov.kz
