2025 жылы Канадада өткен G7 (Үлкен жетілік) саммитінде қабылданған бірлескен мәлімдеме халықаралық саясаттағы күрделі өзгерістердің айқын көрінісі болды. Бұл саммитте G7 елдері — АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Франция, Германия, Италия және Жапония — Таяу Шығыстағы жағдайға байланысты ортақ ұстаным білдіріп, Израильді ашық түрде қолдайтынын мәлімдеді. Олар Иранды аймақтағы тұрақсыздық пен лаңкестіктің басты себебі деп атап көрсетті. Бұл мәлімдеме халықаралық сахнадағы тепе-теңдікке, әсіресе Таяу Шығыстағы геосаяси ахуалға үлкен ықпал етуі мүмкін.

Мәлімдеменің негізгі тұстары

  1. Израильдің қорғану құқығын мойындау
    G7 елдері Израильдің өз-өзін қорғау құқығын толық қолдайтынын атап өтті. Бұл ұстаным БҰҰ Жарғысының 51-бабына сілтеме жасай отырып, мемлекеттердің өзін қорғауға құқығы бар екенін алға тартады.

  2. Бейбіт тұрғындарды қорғау талабы
    Мәлімдемеде сонымен қатар Израильдің әскери әрекеттері кезінде бейбіт тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс екені ерекше айтылды. Бұл гуманитарлық құқық нормаларына сәйкестендіруді көздейді.

  3. Иранға тікелей айып тағу
    G7 Иранды «аймақтағы тұрақсыздықтың негізгі көзі» деп атады. Олар Иранды Хизболла, ХАМАС секілді топтарды қаржыландыру және қаруландыру арқылы Таяу Шығыстағы жағдайды ушықтырып отыр деп бағалайды.

Бұл шешім қандай салдарға алып келуі мүмкін?

1. Иран мен Батыс арасындағы шиеленістің күшеюі

G7 елдерінің Иранға ашық түрде айып тағуы бұл елмен дипломатиялық қатынастарды одан әрі нашарлатуы мүмкін. Иран мұндай мәлімдемені Батыстың біржақты және әділетсіз ұстанымы ретінде қабылдауы ықтимал. Бұл өз кезегінде:

  • Иранның ядролық бағдарламасына қатысты келіссөздердің тоқтауына;

  • Иран мен Израиль арасындағы гибридтік қақтығыстардың күшеюіне;

  • Мұнай бағасының құбылуына алып келуі мүмкін.

2. Израильдің әскери әрекеттеріне халықаралық қолдаудың артуы

G7 елдерінің қолдауы Израильге Таяу Шығыстағы әскери операцияларын одан әрі кеңейтуге моральдық және саяси негіз бере алады. Бұл:

  • Газа секторындағы соғыс қимылдарының күшеюіне;

  • Ливанмен шекарадағы жағдайдың ушығуына;

  • Халықаралық құқық қорғау ұйымдарының алаңдаушылығына қарамастан, Израильдің позициясын нығайтуға әсер етуі мүмкін.

3. Мұсылман елдерімен қатынастардың нашарлауы

G7-нің бұл шешімі көптеген мұсылман елдерінде наразылық тудыруы мүмкін. Әсіресе:

  • Түркия, Малайзия, Пәкістан, Катар секілді елдер G7 шешіміне қарсы мәлімдеме жасауы ықтимал;

  • G20 саммитінде немесе БҰҰ отырыстарында Батысқа қарсы коалициялар құрылуы мүмкін;

  • Халықаралық деңгейде «қос стандарт» ұғымының қайта көтерілуіне себеп болады.

4. Аймақтағы гуманитарлық дағдарыстың тереңдеуі

Израильдің әскери әрекеттері жалғасқан жағдайда, Газа мен Ливандағы гуманитарлық жағдай нашарлай түсуі ықтимал. БҰҰ және Қызыл Крест сияқты ұйымдар:

  • Ашаршылық, медициналық көмек тапшылығы, босқындар санының өсуі жөнінде ескерту жасауы мүмкін;

  • G7 елдерінің гуманитарлық көмекті арттыруға қысым көрсетуі күтіледі.

G7 елдерінің Израильді қолдауы Таяу Шығыстағы саяси тепе-теңдікті елеулі өзгеріске ұшыратуы мүмкін. Бұл шешім Батыстың Израильге қатысты дәстүрлі саясатының жалғасы болғанымен, қазіргі ахуалда оның салдары терең әрі жан-жақты болмақ. Иранмен қатынастардың нашарлауы, гуманитарлық дағдарыстың күшеюі және мұсылман әлеміндегі наразылық толқыны — бұл мәлімдеменің басты ықтимал нәтижелері.

Болашақта G7 елдерінің бұл ұстанымы халықаралық саясатта екі жақты стандарт мәселесін және бейбіт бастамалар қажеттілігін күн тәртібіне қайта шығаратыны анық.

Артқа
Алдыңғы

Басқа да жаңалықтар

Басқа да жазбалар:Жаңалықтар

Пікір қалдырыңыз

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *